Prawda a prawada... (Białoruski)

Анджэй Тэнчар                          Познань, 1991.08.03 

«Праўда і праўда...»

— У „зямной рэчаіснасці» аб'ектыўных праўд — «для чалавека» напэўна, мала. Напэўна, аб'ектыўнай праўдай з'яўляецца факт існавання Бога.
— «Падмацоўваючыся» зместам верша пад назвай «Пра Госпада», або прозы пад назвай «Стары Платон…», можна паказаць, што Бог існуе як бы незалежна ад чалавека – г. зн. Бог без чалавека немажлівы.
Аб'ектыўнай праўдай, напэўна, з'яўляецца здольнасць Бога думаць – патрэба ўзнікнення разумовых працэсаў — або станаў свядомасці (у Бога). Аб'ектыўнай і адначасна суб'ектыўнай праўдай у адносінах да Бога, напрыклад, здаюцца быць азнакі Бога: факт і здольнасць трансфармацыі і праецыравання ідэй, тэрмінаў, напрыклад, у: вобразы і выабражальныя паняцці, «змесцаваныя» у Самасці (у Госпада) — г. зн. там, дзе «разыгрываецца» «зямная рэчаіснасць».
Аналагічнае ў гэтай катэгорыі можа можна было б аднесці факт уласцівасці «душы Госпада» да чырвонага колеру — войны, разаніну, хірургічныя аперацыі, фізіялогію жанчыны …
— Біблія часта кажа, што: нешта было дагодна Госпаду … . Цэлая палітра мастацкіх адчуванняў пададзена, напрыклад: пры пабудове «Ноевага каўчэга» - гэта прыгажосць, мастацтва, але і рамяство – тэхналогія вырабу дэталяў Каўчэга.
- У «Фараону і рабу» напісана: «мноства інтэлектуальных здольнасцяў Госпада, Яго інтэлектуальнага патэнцыялу, адлюстраванага ў колькасці людзей, дасягненнях Навукі і мастацтва і іх перапляценні...
— Дагэтуль пісалася (я пісаў) галоўным чынам пра Мастацтва. Але ж ёсць і іншая вобласць: Матэматыка, Фізіка, Тэхніка, якія таксама «пераплятаюцца з Мастацтвам — напрыклад, Хімія. Дакладныя навукі пры выкарыстанні Матэматыкі фармулююць «фізічныя з'явы» — з дапамогай формул — матэматычным шляхам пададзеныя паўторныя заканамернасці. — Пачынаючы з «найболей халодных частак Фізікі», напрыклад формулы цяпла П. Дэбая — заканчваючы сферай зорак і квазізорак, з памеру «пастаяннай Планка» г. зн. "множывы растваральнасці» (напр. HgS) — па касмічны адлегласці (мільярды светлавых гадоў) — ну і нямаж самай маленькай або самай вялікай лічбы — таму што можна сабе ўявіць стварэнне лічбы большай або меншай на «1» — улева ад лічбы «0» - пакуль не стомішся.

— Цікавай навукай з'яўляецца Хімія, дзе «уласцівасці» рэчываў аб'яднаныя, напрыклад, у класічным якасным аналізе з колерам хімічнага злучэння, напрыклад. тыацыянат жалеза Fe(SCN)3 тывцыянід Fe+3 сульфід волава, сурма, вісмут (колеры), a гэта бывае пададзена ў матэматычных формулах... (матэматычныя мадэлі будовы атама, інтэгральныя запісы хімічных рэакцый, стэрэаскапія і будова цвёрдага цела і ўласцівасці).

— З дапамогай кампутараў ствараюцца «матэматычныя мадэлі» з'яў у ядрах атамаў і разлік траекторыі касмічных лётаў: напрыклад, «Піянер» або экіпажаў, напрыклад Армстранг на Месяц.
— «дасягненнях Навукі і Мастацтва і іх перапляценні»… - у Госпада.

Класічнай навукай, заснаванай на «прызнанні» з'яўляецца медыцына.
— Класічная методыка – гэта лячэнне сімптомаў, але так ці інакш, г. зн. выкарыстоўваючы апаратуру, кампутары (тамографы, кардыёграфы і г. д.) — усё гэта дасягае свядомасць (я б сказаў, чалавечая). Урэшце Госпад стварае стан свядомасці, які засвядчае, або сцвярджае, што дадзены стан, то бок гэта – адпаведнае, у адпаведнасці з (медычнай) справай. Але гэта яшчэ не ўсё, напрыклад, ў псіхіятрыі сустракаюцца так званыя пабочныя рэакцыі, а нават цуды.

Ісціна або праўда сустракаецца ў галіне навукі, якой з'яўляецца Права. Калі сведчанні 2 або 3 сведкаў адпавядаюць фактам, якія з'яўляюцца папярэдне ў жыцці, тады лічым, што яны кажуць праўду.

Навуковыя канвенцыі на падставе разважанняў або аналізавання свядомасці ў Госпада – у Самасці як «зямное жыццё». Гэта не з'явілася адразу – прынамсі 6 тысяч гадоў і з-за памеру, колькасці, разнастайнасці, заблытвання (перапляцення) не з'яўляецца «для», а і «у» шмат якіх людзей відавочнае...
— Можна заўважыць, што «зямное жыццё» найхутчэй у Госпада «загадзя» падрыхтавана і магчыма «тут на зямлі» усё ў 100 % апрыёры. Гэта тэза пацвярджае лагічны аналіз пры спробе омніпатэнтнай трактоўкі.

— Таму праблематыку праўды я б разгледзеў наступным чынам:

— існуюць аб'ектыўныя і суб'ектыўныя праўды;

— аб'ектыўныя – гэта тыя, якая датычацца існавання і часткова ўласцівасцяў Госпада;
— якія часткова датычныя уласцівасцяў Госпада і «зямной рэчаіснасці» - г. зн. зямнога жыцця і навуковых канвенцый, якія ўтварыліся ў Госпада – гэта суб'ектыўныя праўды, таксама заснаваныя ў сістэме: перадумова — тэза: калі з'яўляецца гэта – тады адбываецца гэта.

— кожная сфера жыцця, навукі, мастацтва, тэхнікі валодае «сваімі» таямніцамі

— загадзя падрыхтаваныя Богам і ў Госпада – якімі Ён кіруецца.
— калі чалавек не пакутуе (працяглым чынам), можа – як хаця б св. Аўгусцін – захапляцца Творам Госпада.

— Аднак можна заўважыць, што невядома, ці існаваў Госпад заўсёды і працэсы: ці разумовыя, Вялікія або ж Госпад - свядомыя існавалі заўсёды, або ж мелі свой пачатак...

Сапраўднай аднак з'яўляецца ўсё ж-такі тэза, якую абвяшчаў Імануіл Кант, што «адбываецца развіццё...»

                           Анджэй Юзаф Ян Тэнчар